Kwestie emocjonalne związane ze śmiercią bliskiej osoby są bardzo trudne, ale niestety w tym ciężkim i przykrym czasie trzeba się również uporać ze sprawami formalnymi. Nie tylko chodzi tutaj o organizację pogrzebu – to dopiero kropla w morzu tego, co jeszcze przed nami. Dziedziczenie majątku to równie ważny aspekt, który przekłada się nie tylko na finanse, ale też na późniejsze relacje rodzinne.
Jeśli zmarły pozostawił po sobie testament i uwzględnił w nim najbliższych krewnych, sytuacja jest wówczas jasna. Jednak w momencie, gdy pominął on rodzinę, sprawy zaczynają być nieco bardziej skomplikowane. Kto zatem ma prawo do ubiegania się o część spadku, a raczej jego substytut i jak wyglądają wtedy aspekty formalne?
Nie zostałeś uwzględniony w testamencie? Nic straconego!
Polskie prawo zabezpiecza interesy najbliższej rodziny zmarłego, nawet jeśli została ona pominięta w testamencie. Zachowek, bo właśnie o nim mowa, to instytucja prawa spadkowego regulowana przez kodeks cywilny. Ma na celu umożliwienie zstępnym, czyli najbliższym członkom rodziny zmarłego (małżonek, rodzice, dzieci, wnuki i każdy kolejny krewny) uprawnionym do dziedziczenia otrzymanie gwarantowanego świadczenia finansowego.
Zstępni mogą domagać się zachowku wyłącznie w formie pieniężnej, co oznacza, że nie mają praw do żadnych nieruchomości czy innych rzeczy fizycznych należących do masy spadkowej. Roszczenie o zachowek kieruje się do osób powołanych przez spadkodawcę w testamencie lub do spadkobiercy ustawowego, jeśli do zachowku doliczone zostały darowizny bądź zapisy windykacyjne.
W jaki sposób można zażądać wypłaty zachowku?
Jeśli masz prawo ustawowe do zachowku, możesz żądać jego wypłaty dwiema drogami: polubownie lub drogą sądową. Dobrowolną spłatę najlepiej udokumentować zawarciem ugody, w której należy zawrzeć wszystkie składowe majątku, a także wysokość obliczonego wcześniej zachowku (ogólnie jest to wysokość połowy udziału spadkowego, który by przypadł zstępnym w przypadku dziedziczenia ustawowego). Ugodę należy zakończyć oświadczeniem zstępnego o otrzymaniu zachowku.
W momencie jednak kiedy wypłacenie zachowku budzi konflikty, a zawarcie ugody okazuje się niemożliwe, najlepiej udać się do prawnika specjalizującego się w prawie spadkowym. Prawnik przygotuje pozew zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, po czym złoży go w sądzie zgodnym z ostatnim miejscem zwykłego pobytu spadkodawcy. Warto pamiętać o tym, że prawo ubiegania się o zachowek przedawnia się po 5 latach w momencie od śmierci spadkodawcy (w przypadku spadkobierców ustawowych) lub od chwili odczytania testamentu (w przypadku spadkobierców testamentowych).
Zapraszam do mojej kancelarii prawnej we Wrocławiu. Doskonale znam prawo spadkowe i udzielam konsultacji związanych z ubieganiem się o zachowek.
