W polskim prawie istnieje kilka form odzyskiwania prawa do korzystania z rzeczy przysługującej wyłącznie właścicielowi. Jedną z nich jest roszczenie windykacyjne, inaczej zwane wydobywczym. Umożliwia ono odzyskanie swojej własności od osoby, która nie ma do niej tytułu prawnego. Kiedy i kto może dochodzić takiego roszczenia i jaki jest jego zakres?
Na czym polega roszczenie windykacyjne?
Roszczenia windykacyjnego może dochodzić właściciel lub współwłaściciel danego przedmiotu, który ma prawo do rozporządzania nią. Niestety, zdarza się, że niektóre przedmioty, nieruchomości czy ruchomości są użytkowane bez zgody właściciela przez osoby trzecie. Jeśli więc ktoś nieupoważniony korzysta z czegoś, co należy do Ciebie, masz prawo do ubiegania się o odzyskanie swojej własności.
W roszczeniu wydobywczym chodzi przede wszystkim o wydanie przedmiotu w naturze, nie zaś spłacenie jej wartości. Można jednak żądać w oddzielnym dochodzeniu wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, można także żądać zwrotu pożytków lub ich wartości. Pogorszenie, zużycie czy utrata własności może prowadzić do dochodzenia odszkodowania. Są to roszczenia uzupełniające do roszczenia windykacyjnego. Na dochodzenie tych roszczeń właściciel ma rok od dnia zwrotu rzeczy. Istotne w tym przypadku jest pozostawanie posiadacza w dobrej lub złej wierze – od tego zależy zakres jego odpowiedzialności.
Przesłanki do roszczenia windykacyjnego
Aby ubiegać się o odzyskanie swojej własności poprzez roszczenie windykacyjne, muszą być spełnione następujące przesłanki:
- właściciel musi mieć tytuł prawny do rzeczy będącej przedmiotem roszczenia, np. akt własności nieruchomości, wypis z księgi wieczystej, umowa kupna-sprzedaży, faktura za zakup etc.,
- rzecz musi być w posiadaniu osoby nieuprawnionej do władania nią,
- rzecz musi istnieć, a co za tym idzie – być możliwa do oddania.
Warto wspomnieć, że roszczenie windykacyjne odnośnie nieruchomości nie przedawnia się, dlatego pełnoprawny właściciel przedmiotu może ubiegać się o niego niezależnie od upływu czasu.
Żądanie o wynagrodzenie za bezpodstawne korzystanie z rzeczy
Poza roszczeniem windykacyjnym właściciel może żądać wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, jednak musi to odbywać się w oddzielnym postępowaniu. Zużycie bądź utrata własności jest przesłanką do ubiegania się o odszkodowanie. Na roszczenia uzupełniające, bo właśnie o nich mowa, właściciel ma rok od momentu zwrotu przedmiotu.
Osoba pozwana ma prawo do obrony, szczególnie jeśli jest uprawniona do władania rzeczą potwierdzoną przez umowę dzierżawy, najmu, zastawy czy użyczenia. Pozwany powinien zwracać uwagę na terminy ewentualnego przedawnienia sprawy, może dochodzić zwrotu wydatków oraz kosztów za nakład pracy włożonej w remont nieruchomości.
W kancelarii Radcy Prawnego Anny Raab zlokalizowanej we Wrocławiu udzielam konsultacji, a także reprezentuję Klientów w sprawach związanych z roszczeniem windykacyjnym. Specjalizuję się m.in. w prawie rodzinnym, spadkowym, pracy, ale nie tylko – prowadzę też porady online. Zapraszam!
